Tükenmişlik sendromu yaşayan bireylerde hayatın yoğun akışından dolayı umutsuzluk, boşlukta hissetme hem ruhsal hem de fiziki açıdan tükenmişlik hissi görülmektedir.
Tükenmişlik sendromu nedir?
Sosyal hayat, ev hayatı, iş hayatı gibi günlük hayatın her alanında bu tükenmişlik hissine rastlanılmaktadır. Hayatımızda stresin iyi ve verimli yönetilmediği durumda ortaya çıkmaktadır. Stresle ilgili durumlar, yaşanan vefat durumları, fiziksel ve zihinsel aktivitelerin azalması, psikolojik yönden birtakım sorunların ortaya çıkması ile de yakından ilişkilidir.
Tükenmişlik sendromu; fiziki, zihinsel ve duygusal anlamda belirtiler içerir. Fiziki olarak enerjide azalma, yorgunluk hali, uyku problemleri olarak sayılabilir. Zihinsel açıdan öz saygı, kendine değer verme konularında azalma görülürken duygusal anlamda ise günlük hayatta huzursuzluk, mutsuzluk, keyif alamama hali, yalnızlaşma gibi görülebilmektedir.
Çoğu kişi bu yaşanılan durumla baş etmek yerine yaşanılan durumu kabullenerek hayatlarına o şekilde devam etmektedir. Tükenmişlik sendromu uzun süre strese maruz kalan bireyler için büyük bir risktir.
Bu sendromun 3 tane evresi mevcuttur.
-Duygusal tükenme durumu
-Düşük kişisel verimlilik
-Duyarsızlık
Duygusal tükenme durumu tükenmişlik sendromunun en bilinen halidir. Tükenmenin vermiş olduğu enerji eksikliği, keyifsizlik hali bu evrede görülür. Aşırı yorgunluk söz konusudur. Yaptıkları işlerde kendilerinin bir önemi olmadığına dair inanç taşırlar. Duyarsızlık durumunda bireyler etrafındaki insanlara karşı soğuk ve mesafeli olurlar. Onların duygu ve düşüncelerini önemsemeyip umursamaz bir tavır sergilerler. Etrafındaki kalabalıktan ve sosyal, iş çevresinden uzaklaşmaya çalışırken olumsuz duyguları genellikle ön plandadır. Tükenmişlik sendromunun sebep olduğu özgüven düşüklüğü de bireyin günlük hayatında zaman zaman diğer insanlara karşı saldırganlığa yol açmaktadır.
Düşük kişisel verimlilik durumunda ise bireyin etrafına karşı hissettiği ve yansıttığı negatiflik ve saldırganlık durumu kendisine dönmeye başlar. Etrafındaki kişilerin onu sevmediği, onunla yeterince ilgilenmediği ve önemsiz olduğu düşüncesi hakimiyet kurar. Böylelikle de kendisini yetersiz görmeye başlar. Bu noktadan sonra birey hayatında hiçbir şeyin düzelemeyeceğini düşünmeye başlar ve bütün olumsuzlukların onu bulduğundan, bulmaya da devam edeceğinin düşüncesi ile kaygı düzeyini arttırır. Bu noktadan sonrasında atılacak en doğru adım bir profesyonel destek almak olacaktır. Tükenmişlik sendromu her ne kadar bireysel sorunlar ile ortaya çıkıyor gibi görünse de aynı zamanda toplumsal bir sorun kaynaklı da olabilmektedir. Çevresel koşullar, sosyal çevre, aile ve arkadaş ortamı gibi faktörler de bu sendromu tetikleyen önemli faktörlerdir. Fiziki açıdan tükenmişlik sendromu yorgunluk hali, uyku problemleri, yeme düzeni bozuklukları, baş ağrıları gibi belirtiler ile kendisini göstermektedir. Bu belirtiler bireyin kendisini etkilemek ile beraber yakın çevresini de etkileyen bir durumdur.
Tükenmişlik sendromu neden olur?
Tükenmişlik sendromu, günlük hayatta iş stresinin ve iş yükünün ağır olduğu durumlar karşısında oluşmaktadır. Tek nedeni bu olmadığı gibi birçok sebebi mevcuttur. Günlük hayatta beklentilerin yeterince karşılanmaması durumu da bireyi tükenmişliğe iten başka bir sebeptir. Kişisel yeterlilik konusunda öz güven düşüklüğü yaşayan bireyler yine aynı şekilde tükenmişlik sendromuna sürüklenebilmektedir.
Tükenmişlik sendromu tedavisi
Bu tükenmişlik sendromunun atlatılması sürecinde bireyin kendisini zihinsel ve fiziksel anlamda yükseltebilmesi çok önem taşımaktadır. Bunun için çeşitli egzersizlerden destek alınabilmektedir. Bununla beraber psikolojik danışmanlıktan da faydalanılmalıdır. Stres unsurlarından uzak durarak olumlu duygu ve düşüncelere odaklanmak bu süreci yönetmede artı kazandıran bir yöntemdir.